Dag 9 – Verdiend (Malaja Oegol’ka, UA)
En vandaag hebben we spierpijn.
Volgens Google zijn er geen supermarktjes in Malaja Oegol’ka, dus we hadden onderweg alvast pasta en saus gekocht, zodat we in ieder geval voor een paar dagen avondeten kunnen maken. Er staat op maps wel een restaurantje aangegeven, maar we weten niet goed hoe betrouwbaar maps is in deze regio.
En betrouwbaar is maps dus niet, want Malaja Oegol’ka telt twee supermarktjes die schuin tegenover elkaar zitten. We konden ons al niet voorstellen dat de dichtstbijzijnde supermarkt echt 15 kilometer verderop zat. Het zijn winkeltjes waar je alles kunt kopen wat het land hier niet geeft. Dus denk aan haarlak, handschoenen en ijs. Jam, melk en brood kun je er dus niet halen. Dat kunnen we gelukkig verser dan vers van Misja krijgen (er komt nu twee liter warme versgemolken melk onze kant op).
Bij de supermarkt blijkt ook hier de plaatselijke jeugd zich te gedragen zoals verwacht: hangend op een fiets drinken ze bij de ingang van een blikje fris en kijken ze ons geheel zoals het hoort wantrouwend aan.
De jongeren zijn tekenend voor de economische situatie van Oekraïne. Hoewel we bijna lyrisch zijn over de natuur en de mensen, kun je dat niet zeggen van de Oekraïense economie en daarmee de demografie.
In dit dorp zijn vooral schoolgaande jongeren en ouderen mensen aanwezig. Alles tussen de twintig en zestig is er niet (Misja uitgezonderd). Als we auto’s zien rijden hebben die vaak een Pools, Tsjechisch, Slowaaks of Hongaars nummerbord. Iedereen trekt weg. Ook Misja heeft de wens om in Slowakije of Tsjechië boswachter te worden. Het salaris is hier gewoon te karig.
Voor wie denkt dat dit gelukszoekers zijn: misschien zijn ze dat ook wel. Maar het gemiddelde salaris ligt in een stad als Zhytomir op vijfhonderd euro en dan moet je een geschoolde ICT’er zijn. Ieder ander krijgt minder. In de Karpaten liggen de lonen nog lager en de kosten van het levensonderhoud zijn niet navenant laag. Ter vergelijking: een fles cola in Nederland kost €1,50-2,00. Een fles cola hier kost €0,50. Nu is cola een ‘luxeartikel’, maar dezelfde verhouding geldt (soms nog schever) voor producten als brood, energie en huisvesting (melk bijvoorbeeld: 2 liter melk in de Jumbo kost €1,79, hier kost het omgerekend €1,33). Daar valt niet tegenop te budgetteren.
Veel Oekraïeners zien een oplossing in de Europese Unie. Het werk dat wij niet willen doen wordt in Nederland door Polen gedaan. Dat laat een gat achter in de landen als Polen, Tsjechië en Slowakije. Als je in Tsjechië €700-900 per maand kunt verdienen zonder een ICT-diploma, waarom niet?
Vandaag kwamen onze gastheer en -vrouw terug. Hun auto heeft een Tsjechisch nummerbord en de man vertelde dat hij ook in België heeft gewerkt als bouwvakker. Met het geld dat hij verdiend heeft, heeft hij zijn huis in de Karpaten helemaal gerenoveerd en kan zijn vrouw (lerares op de school in Malaja Oegol’ka en daarmee een mager ambtenarenloon verdienend) ook een appartementje verhuren.
Voor Oekraïne is deze exodus een kleine ramp, want het geld en de kennis van de ‘vitale’ bevolking gaat naar en komt uit het buitenland, waardoor er geen ‘intrinsieke’ economie opgebouwd kan worden. Maar voor het persoonlijke leven van onze gastheer is het een lifehack.
Tot zover de overpeinzingen over de economische situatie in de Karpaten.