Reizen met Gerard & Tessa

We zijn vertrokken uit Zhytomyr en het voelt alsof we terugrijden naar Europa. Dat we nu in de stad Lvov zijn helpt niet. Mensen spreken hier Engels, we zijn niet meer de enige buitenlanders en de architectuur ademt Krakau meets Duits uit.

Voor we weggingen zijn we nog even langs gereden waar we vorig jaar hebben geholpen. Het was goed om ook die mensen nog een keer te zien. Daarna hebben we afscheid genomen van onze trouwe gids, local en vriendin Zhenya.

Dit is ook de plek waar we een stukje moeten wijden aan de weggebruikers. De snelweg is vaak de enige relatief goede weg in de omgeving. Het gevolg is dat iedereen de snelweg gebruikt. Op de weg naar Kiev zijn we meermaals (lees: 5 van de 5 keer) fietsers of wielrenners tegen gekomen. Een keer zelfs een vader en twee kinderen die alvast aan het trainen waren voor de volgende Tour de France. De laatste keer over de weg terug uit Kiev moesten we uitwijken voor een fietser die een blinde heuvel over kwam zetten. De ondergaande zon zorgde er mede voor dat we de beste man zo goed als niet zagen en we hem dus bijna voor z’n sokken reden. De weg naar Lvov werd bevolkt door de lokale veestapel en paard en wagens. Mind you, je mag 110 op dit soort tweebaanswegen… Wat verder populaire bezigheden op de snelweg zijn, is bellen en de auto midden op de weg repareren. En het liefst allebei te gelijk. Maar zolang je je alarmlichten aan hebt staan, mogen alle illegale, levensgevaarlijke of spannende dingen: spookrijden, straatje keren op een doorgaande weg, u-bocht maken op de snelweg, stilstaan in het algemeen, op een zebrapad stilstaan (mag blijkbaar ook zonder alarmlichten), over de vluchtstrook rechts inhalen, door rood rijden, u noemt het, wij hebben het gezien. Met alarmlichten.

Gisterochtend werden we wakker en tot onze stomme verbazing bleken we 3G te ontvangen. Nu had heel Oekraïne al 3G, maar Zhytomyr had dit niet. Kaboutertjes hadden ons verteld dat dit te maken met de legerbasis die via 3G communiceerde en niet wilde dat de rest van de stad op hetzelfde niveau zou meeliften. Inmiddels zou het leger wat anders hebben en mocht ook Zhytomyr toetreden tot het 3G-netwerk. Niet veel later kregen we er officieel bericht van via onze telefoonprovider (“Nu ook 3G in uw woonplaats!”).

Na deze mooie ontdekking besloten we om niet te gaan genieten van het nieuwe 3G, maar om naar de Oekraïense variant van het Arnhems openluchtmuseum te gaan. Net als in het Arnhems openluchtmuseum stonden hier allerlei traditionele onderkomens en soms kon je er ook daadwerkelijk in. Het terrein was groot (150 hectare) en zelfs landschappen waren nagebootst. En aanrader voor wie snel traditioneel Oekraïne wil leren kennen.

Bij aankomst hadden we een klein akkefietje met de parkeerjongen. Het kwam erop neer dat we het gevoel hadden dat hij te veel vroeg. De laatste woorden van hem voor we het museum ingingen waren: “Dit [bedrag] is dan voor twee uur. Als u dan daarna gewoon terugkomt, kunt u de rest betalen.” Dit was iets waar we geen zin in hadden omdat we relatief veel hadden betaald en de Oekraïners naast ons totaal niet werden lastiggevallen door hem. Uiteindelijk hadden we vier uur in het museum rondgehangen en wilden we weg. Hopend dat de parkeerjongen ons niet weer zou lastig vallen, probeerden we de auto in te stappen. Werkelijk een hartverzakking kregen we toen we “Neemt u mij niet kwalijk” hoorden. Gelukkig niet de parkeerjongen, maar een oude man. Die ons daarna alsnog liet schrikken met de woorden: “Ik werk bij het museum, is dit jullie auto?”. Ja, helaas. Of we dan Duits verstonden, want we kwamen uit Nederland. Ja… De beste man wilde een lift omdat de bussen niet reden. Pfoe, natuurlijk, stap in! Wij blij dat we met een medewerker van het museum de parkeerplaats af konden. De man bleek al 35 jaar bij het museum te werken en vond het enig om in onze Nederlandse Lada mee te mogen rijden. Een krappe tien kilometer later mochten we hem afzetten bij een bushalte waarvandaan wel bussen vertrokken. 

Terug in Zhytomyr werden we bepaald bij wat we vorig jaar hadden gedaan. De kliniek waar we vorig jaar hebben geholpen, organiseert een keer in de week een soepbus. Bij de kerk staat dan een autobusje waaruit eten en drinken wordt uitgedeeld aan de daklozen en minderbedeelden van de stad. In de straat waar we wachtten op onze vriendin zagen we drie mensen die we vorig jaar bij de soepbus eten hebben gegeven. We zagen hoe de twee jongere mensen de rolstoel de stoep op probeerden te krijgen en vervolgens hoe ze bij een koffietentje hun fles water mochten hervullen. Een van de twee jongere mensen hielp de vrouw in de rolstoel drinken. De manier hoe deze drie mensen naar elkaar omkeken en elkaar hielpen was mooi om te zien. We zijn blij dat we weten dat deze mensen van de soepbus weten, want Oekraïne in het algemeen is arm en heeft het moeilijk, maar de armoede in Oekraïne is nog veel schrijnender en arm zijn en overleven is nog moeilijker.

Gisteren was weer zo’n regel-/uitrustdag. Omdat de wegen na Warschau wat meer van onze banden vreten dan in Nederland, wilden we nieuwe banden met iets meer profiel dan dat we nu hadden. Dus wij naar een bandengarage. Dit soort zaakjes kun je overal vinden. In Rusland, bijvoorbeeld, zat om de grofweg vijftig kilometer of een bandenzaakje of een autobrug. Min of meer hetzelfde geldt voor Oekraïne. De meeste zaakjes zijn niet heel groot: alleen een ruimte waar de auto kan staan, een kleine donkere werkplek en een rek met banden waar je er eentje uit kunt kiezen. Zo ook onze garage. We lieten onze eigen band aan de monteur zien. Met enige verbazing bekeek de monteur onze band. Toegegeven, de gemiddelde band hier ziet er inderdaad een stuk afgetaaider uit. Afijn, twee nieuwe bandjes en de snelheidsmeter van onze Spoetnik is nauwkeuriger dan ooit. Tegenover het bandenzaakje zit een groot winkelcentrum, waar ook een bioscoop is. We reden de Lada naar de parkeerplaats van het winkelcentrum om de banden even goed te bekijken. Waarschijnlijk was er net verlof uitgedeeld in de lokale kazerne, want hordes soldaten liepen naar het winkelcentrum op het moment dat wij de parkeerplaats op kwamen rijden. Bij het zien van ons nummerbord zakten eerst een aantal monden open. Na het zien van de rest van de auto zijn er waarschijnlijk een aantal soldaten afgekeurd door een lachstuip of een ontwrichte onderkaak. Dit is voor ons trouwens de eerste keer deze vakantie dat we indirect wat zien van het Oekraïneconflict.

Nadat we uit het zicht waren van de soldaten en we de banden gecheckt hadden, zijn we dus naar de bioscoop geweest. Gewoon omdat het kan en omdat Dispicable me 3 ook leuk is in het Oekraïens. Bovendien zijn de minions internationaal, dus de helft van de film is verstaanbaar voor iedereen. Onderuitgezakt in überluxe stoelen probeerden we de kleinste maat popcorn (1,5 liter) en cola (0,8 liter) op te krijgen en hebben we even heerlijk met verstand op nul ontspannen een film bekeken te midden van de jongste generatie van Oekraïne.

Vandaag was Kiev aan de beurt. Omdat we vorig jaar al in Kiev waren geweest, hebben we vandaag “maar” twee dingen bezocht. Het eerste was het Tsjernobylmuseum en het tweede was het Holenklooster.

Het Tsjernobylmuseum stond garant voor het Oost-Europese gevoel. Het begon bij de ingang waar twee kassa-achtige tafeltjes stonden waarachter bij beide respectievelijk een meneer en een mevrouw zaten. De meneer verwees ons door naar de mevrouw. Wat de meneer de rest van de dag doet is ons ook nog steeds niet duidelijk. Bij het weggaan zat hij daar nog steeds. De kassamevrouw deelde ons mee dat de toegangsprijs 10 hryvna (€ 0,30) per persoon was en dat er 50 hryvna per persoon bovenop kwam als we de audiotour wilden. Vervolgens zag ze het fototoestel en kwam er weer 30 hryvna bovenop de prijs. Als we niet uit hadden gekeken hadden we waarschijnlijk ook apart een kaartje moeten kopen voor onze tassen, schoenen en zonnebril. Het museum stond vol met foto’s en er waren twee vrouwtjes die ons nauwlettend in de gaten hielden. O ja, wilden we misschien een reconstructie van het ongeluk zien? 20 hryvna per persoon…

Om de prijs hoefden we het niet te doen, maar we hebben in heel Oekraïne niet zo’n handelsgeest gevonden. Met deze dames had de economie in 1992 al uit het slop kunnen zijn. Wat het museum ook goed uitonderhandeld had was een sponsorcontract met Japan dat in ruil daarvoor op elk scherm een sticker mocht plakken (zie foto hieronder) en een hoekje gewijd aan Hiroshima had gekregen. Het duurde even voordat wij, te midden van alle Tsjernobylfoto’s, doorhadden wat de Japanners in Oekraïne sjouwden in 1986. Inderdaad de link zit ‘m in ontploffing en radioactiviteit, niet in Tsjernobyl of Hiroshima.

Het Holenklooster was het tweede hoogtepunt van de dag. En werkelijk waar, het is een aanrader. Voor omgerekend een paar euro kun je een groot kloostercomplex op dat op de oeverhelling van de Dnjepr ligt. Hieronder staat slechts één foto, zie het fotoalbum voor meer. Het Holenklooster bestaat uit een aantal kerken en een klooster bovengronds en een gangenstelsel in de oeverhelling ondergronds. Omdat het een zeer heilig orthodox complex is, moet je als vrouw je hoofd bedekt hebben en wordt een broek niet getolereerd. Voor degenen die hier niet op voorbereid waren, is er een monnik die bij de ingang zit en knalgroene schortjes uitdeelt aan de dames in kwestie. Per slot van rekening is het Holenklooster toch wat bijzonderder dan een doorsnee orthodoxe kerk.

Op het plein voor een van de kerken waren duiven te vinden. Op zich niet heel spannend bij een kerk, maar hier stond een bord dat zei dat de duiven niet gevoerd mochten worden. Een Oekraïense pappa waagde het toch de duiven te voeren en prompt kwam een nonnetje zuchtend van een bankje omhoog, sleepte het bord over de tegeltjes achter haar aan en zette het demonstratief voor de schuldige pappa neer. Alsof het nog niet duidelijk genoeg was, wees ze boos naar het bord en vroeg ze enigszins bits of meneer het niet gelezen had en of hij dit anders niet zelf had kunnen bedenken. De serene rust die in het klooster en in de kerken hing werd versleept met het bordje.

We zijn wezen picknicken net buiten Zhytomyr en zoals de titel al doet vermoeden was de tocht naar onze picknickplaats een hele onderneming. We hadden een off-the-roadervaring in een Oekraïens bos, want volgens onze inlichtingendienst moest daar een mooie picknickplaats zijn. Dat was waar, maar er zaten al wat andere picknickers. Dus wij verder het Oekraïense bos in en de Disneyfilmerlebnissen kwamen alleen maar sterker naar boven. Bambi hebben we niet gezien, maar een beetje Sneeuwwitje voelden we ons wel. Afijn, uiteindelijk inderdaad een plekje gevonden, weliswaar met andere Oekraïners, maar er was ruimte zat om niet in de buurt van de meegenomen barbecue te zitten. Wat overigens erg wijs is aangezien er overal wordt gewaarschuwd tegen bosbranden, maar dat geheel terzijde, ook Oekraïners mogen weekend vieren. De omgeving was vergelijkbaar met de Veluwe, alleen dan een grote rivier erbij (voor degenen die het willen opzoeken: Teteriv – de Engelse wikipedia is uitgebreider). Alles goed en wel, toen er toch naast ons een ander groepje picknickers kwam zitten. Zij vierden echter op een geheel andere wijze het weekend dan de barbecueërs en wij, de picknickers. Gokt u eens hoeveel liter drank een Oekraïener nodig heeft om een weekendgevoel te krijgen. U heeft het niet goed, het is altijd meer. Sinds gisteren weten we dat er ook twee-literflessen bier bestaan…

Toen we terugkwamen in het hotel was er weer een trouwfeest bezig. Helaas niet zo gezellig als zaterdag, want buiten stond de bruidegom te schreeuwen tegen zijn kersverse vrouw en in het trappenhuis was iemand met een kwade dronk ernstig overstuur en stond de familie plus moeder druk te discussiëren hoe de jongeman kalm te krijgen was. Het personeel keek ons wanhopig aan: daar gaan we weer… Maar kort erna was de zaal leeggeveegd en was de rust teruggekeerd.

Gisteren was er een trouwfeest in ons hotel. Wij blij dat we afgesproken hadden met een oude bekende. Eerst hebben we gegeten in een Oekraïens restaurant (8 euro voor vier man eten). Daarna hebben we ons als toeristen gedragen in een lokaal park aan de rivier waar waarschijnlijk heel Zhytomyr aan het ontspannen was (plus weer een trouwfeest). Zonnebloempitten etend hebben we onze angsten overwonnen door in een Sovjet reuzenrad te gaan, zodat we beter uitzicht hadden… Was een spannend idee. Gelukkig kennen de Oekraïners ook WD40, maar dat doet helaas niets tegen roest. O ja, nog een spannender element: je kon het bakje via een wiel ronddraaien voor een 360-graden ervaring. We hebben het overleefd en het is inderdaad mooi bovenin. Laten we het daarbij houden. 

Vervolgens werden we thuis uitgenodigd. En zo hebben we een avond bij Oekraïense mensen thuis op de bank fotoalbums bekeken en meloen en taart gegeten. Voordeel van lokale mensen kennen? Je gaat in een reuzenrad, met een marshrutka (een soort bus met buschauffeurs met ware doodsverachting) en we hebben meer van Zhytomyr gezien dan ooit. Bijvoorbeeld, wist u dat, als u de Michailevs’kastraat volgt, u uitkomt in andere straat waarin een steegje is dat leidt naar een goedkoop supermarktje? Nee, wij tot gisteren ook niet…

We zijn terug in Zhytomyr. Hier waren we vorig jaar ook en het is leuk om de dingen te herkennen van vorig jaar. Wat we alleen wel vergeten waren was de prijsverhouding. Alles is hier zo absurd goedkoop. De foto’s onderaan de blog zijn genomen in het restaurant bij ons hotel (waarvan we het trappenhuis hebben gefilmd om te laten zien hoe de rest van het hotel eruit ziet). Waarschijnlijk is dit een duur restaurant, gezien het tafellaken, de glazen, de manier van eten serveren. De prijs? Negen euro. Voor ons tweeën, inclusief toetje, drinken en twee mandjes brood.

Gisteren hebben we ook wat dingen geregeld als geld wisselen, wat boodschapjes en een simkaart. Ook hier weer het verschil in waarde. 10GB internet voor een maand: 50 hryvna, oftewel een hele euro en zevenenzestig centen. Anderhalve liter Coca Cola: 16,59 hryvna oftewel 55 cent. En dan hebben we onze spullen nog gehaald in een winkelcentrum, iets wat voor de doorsnee Oekraïner te duur is om te doen.

Een vriendin van ons vertelde dat de inflatie hier zo hard gaat dat je aan het begin van je contract voldoende loon hebt, maar dat na een half jaar het loon te laag is om ervan rond te kunnen komen. En dat is iets wat ons al was opgevallen bij het geld wisselen. Vorig jaar moesten we de prijzen door 25 delen (het jaar daarvoor was het delen door 15). Nu door 30. Ook de waarde van de Oekraïense munt daalt dus snel (ter vergelijking: de roebel schommelt nu al een paar jaar rond hetzelfde niveau 1 euro : 60-65 roebel). Het is voor ons leuk om allerlei luxe producten voor weinig geld te kunnen kopen, maar het voelt aan de andere kant ook ontzettend decadent.

We zijn in Oekraïne – of de Oekraïne. Hangt van uw kijk op Oekraïne af. Ik dwaal af, we zijn in Oekraïne. 

De dag begon zo typisch, want tot onze stomme verbazing was het grensdorp waar we verbleven in één nacht (ja, echt!) compleet opnieuw geasfalteerd. Hoe dan! We hebben uiteindelijk 551 kilometer gereden door uitgestrekte velden met zonnebloemen over helaas niet allemaal vers geasfalteerde wegen. Overal in Oekraïne waren zonnebloemen en ze stonden mooi in bloei! We zullen hier de komende week blijven. Het hotel is echt absurd luxe voor een absurd lage prijs. Met ontbijt inbegrepen. In Oekraïne liggen de prijzen sowieso heel anders. We hebben vanavond bij de MacDonalds gegeten voor omgerekend vijf euro. Voor een Oekraïener is dit een dertigste van het maandloon. Alsof we niet voor vijf, maar voor honderd euro hebben gegeten…

Dit keer hebben we vier uur over de grens gedaan. We hadden de snelste grensovergang gekozen, maar behalve de douane die controleert, werd ook de douane zelf gecontroleerd. Dus alles moest dubbel. Paspoorten werden dus twee keer naar een non-discript gebouwtje meegenomen en we werden dubbel chagrijnig aangekeken. Tel daar ook de Russische douane bij op en we hadden een mooie ochtend. Hoewel, zowel bij de Russische douane, als bij de Oekraïense douane een vrolijke noot zat. De Rus kon lachen om de kleur van onze Lada, a.k.a. Spoetink (“groen”), de Oekraïner zei ons in het Nederlands goedendag bij het overhandigen van de paspoorten. Dat maakte de vier uur wachten in de zon weer de moeite waard.

Zoals al eerder gezegd is de af te leggen afstand onevenredig aan het aantal indrukken. Vandaag was geen uitzondering. We vertrokken vanaf ons hotel dat naast de Lubyanka* zit (over controle gesproken…) de beruchte Moskouse spits in, die reuze meeviel. Op het moment dat Gerard de vorige blog schreef over de dashcam was er nog niet zo veel spannends gebeurd, maar we moesten tanken en daar kwam het. In Rusland moet je eerst betalen en daarna kun je pas tanken. Bij het betalen moesten eigenlijk alle alarmbellen al op rood springen. De dame was aan het bellen en het lukte haar niet helemaal. En toen kwamen wij tien hele liters benzine tanken. Met een pinpas. Moeilijkheden alom. Na een kwartier, een handtekening en een stempel op de bon verder konden we gaan tanken, dachten we. Maar de pomp deed het niet. Of eigenlijk, allebei de 95-ongeloodpompen deden het niet. Dus weer terug naar de dame, die ons geïrriteerd aankeek: begrijp je dit echt niet? Zuchtend riep ze door de microfoon of Misha kon komen, maar Misha kwam niet dus ze moest wel met ons meelopen. Bij de pomp kregen we een hele preek dat we wel de goede pomp moesten gebruiken en snapten we het dan echt niet? Totdat Mrs. De Mol fijntjes uitlegde dat allebei de pompen het niet deden. Zwijgend pakte de dame de andere pomp en helaas voor haar, inderdaad geen domme toeristen, maar een pomp die het niet deed. Met een gezicht dat op onweer stond rende ze terug naar de intercom om nu schreeuwend Misha naar haar toe te sommeren. Misha was echter aan het grasmaaien, dus die hoorde de intercom nog steeds niet. Dikke paniek. Woedender dan eerst rende de dame naar Misha en met veel gebaren werd de arme Misha op ons afgestuurd. Misha, de allerliefste man, kreeg de pomp aan de praat en kreeg het ook nog eens voor elkaar om er nog drie liter extra in te krijgen. Volgens mij was Misha de chaos wel gewend, want onder tanken mompelde hij nog wat over de paniek. Misha, held, we denken aan je bij de komende tankstations!

Dachten we alles gehad te hebben, dan is daar nog het fenomeen politiecontrole. Tijdens ons verblijf in Rusland nooit gecontroleerd. Vandaag binnen honderd kilometer twee keer. De eerste keer moest de hele papierwinkel gecheckt worden (nu klopte die wel). De tweede keer kon de agent bijna de verbazing niet van z’n gezicht houden. Danig onder de indruk van het feit dat we alle papieren al (lees: nog) klaar hadden liggen, vroeg hij hoe ver we hadden gereden. Nee, het was goed zo. Alleen de paspoorten maar. In orde, goede reis. Wegrijdend, zagen we in onze achteruitkijkspiegel de agent ons nakijken.

Inmiddels zijn we in Ryl’sk, een dorp met 15.000 zielen vlakbij de Oekraïense grens. We zitten met ons raam boven een veld lavendel, dus van muggen zullen we geen last hebben (zie foto). Ons onderkomen is goed en ook hier is het vrouwtje dat alles bestiert geweldig. Dit is waarom we van Rusland houden!

* De Lubyanka is het oude kantoor van de geheime dienst. Hier werden mensen verhoord en terecht gesteld.

In de auto van Moskou naar de grens van Rusland met Oekraine bij Rylsk dan toch ook maar wat schrijven over de dashcam die we voor de zekerheid toch maar hebben aangeschaft. De wififunctie werkt zoals van een dashcam te verwachten slecht tot helemaal niet, maar het uitvoeren van de functie van een dashcam gaat wel bijzonder goed. 

Ondanks de rijstijl van veel Polen was Polen niet spannend. Litouwen was vooral saai, maar even wennen was het aan de afritten, die zijn vaak wat kort. Let dan ook op het dropzakje:

De wegen in Letland zijn beter of eigenlijk meer afgewerkt. Het rijden gaat er in ieder geval prima:

Parkeren in Riga daarentegen is wel spannend:

Nu rijden we dus door Rusland. In Sint Petersburg & Moskou was het druk, maar wel goed te doen. Er wordt wel eens wat getoeterd, maar over het algemeen gaat het er gemoedelijk aan toe en de horrorverhalen die de vele Russische dashcamvideo’s ons vertellen wijzen er meer op dat haast elke Rus een dashcam heeft (en er dus veel materiaal beschikbaar is), dan dat ze zo gevaarlijk rijden.

Opvallend is echter dat bijna alle vrachtwagens harder rijden dan 80, namelijk 95 tot 100, of wat we vanmorgen tegenkwamen, 110.

Iets anders dat opmerkelijk is zijn de grote hoeveelheden fitsers langs de weg. Na enig onderzoek (alle Russen rijden er veel te hard langs) blijkt dat je echter pas vanaf 20 kilometer te hard een waarschuwing of een bekeuring kunt krijgen. Eerder was dit vanaf 10 kilometer per uur, maar omdat de kosten dan waarschijnlijk hoger zijn dan de baten (een bekeuring voor 20-40 kilometer te hard is 500 roebel, wat omgerekend €7.5,- euro is) zal men dit hebben aangepast.

De wegen vallen niet tegen. Ja, er zitten gaten in de weg en ja, veel Russen halen elkaar heuvelopwaarts gewoon in, maar de Lada doorstaat het goed. We hebben wel al één van de banden moeten vervangen door overmatige slijtage (geen ZOAB hier), maar verder is er niets aan de hand. Wel valt het op dat 75% van de auto’s die hier rijden terreinwagens of (oude) Lada’s zijn. Soms is dat ook wel nodig, gezien sommige gaten een autoband diep zijn, maar zolang je goed blijft opletten kan je daar goed omheen sturen. Hoewel het ook wel eens kan gebeuren dat je om het ene gat heenstuurt en daardoor het andere inrijdt.

We hebben nu nog driehonderd kilometer te gaan tot aan de grens en zijn benieuwd wat we nog mee gaan maken/tegen gaan komen. Zo ook wat betreft het hotel waarin we gaan verblijven voor een luttele 18 euro (het duurste hotel dat we konden vinden).

Пока!